dinsdag 26 mei 2009

Hoe ik van de ene op de andere dag een moeder werd


Moeder word je niet door een bevalling. Tien weken na de geboorte van mijn dochter stap ik nog altijd achter de kinderwagen rond als een ‘meisje met kind’. “Kijk mij. Vinden jullie het ook zo gek om mij achter een kinderwagen te zien?”
Nee, zo bleek vanmorgen. Een man op de fiets riep mij vrolijk toe: ‘dag knappe moeder’. Ik stond even stil en riep nog net voordat hij om de hoek verdween ‘dag man op de fiets’. Of hij knap was, of vader, had ik zo snel niet kunnen zien.
‘Dag knappe moeder.’ Van het ene op het andere moment ben ik een moeder geworden. Geen knappe vrouw, geen knappe historicus, geen knappe dichter, maar een knappe moeder. Gek is dat: nog nooit heeft iemand ‘dag knappe dochter’ naar me geroepen, terwijl ik toch mijn hele leven al een dochter ben. En dat terwijl iedereen weet dat ik een dochter ben, terwijl in mijn kinderwagen ook een zak aardappels had kunnen liggen.
Onlangs las ik een kort bericht in de krant: ‘onder de slachtoffers van de schietpartij was een moeder met haar kind’. Misschien was zij een zakenvrouw, een echtgenote, een kunstenares, een minnares. Natuurlijk, zij was óók een moeder, maar dat wist ik al. De journalist zou anders ongelijk hebben gehad toen hij ‘haar kind’ schreef. Toch dichtte hij haar het predikaat ‘moeder’ toe. Het drong langzaam tot me door: als ik nu dood ga, ligt er geen vrouw in een kist, maar een moeder.
Ben ik dan niet meer dezelfde sinds de geboorte van mijn dochter? Mijn middeleeuwse onderzoeksobjecten zouden wel raad weten met deze materie: ‘moeder’ is volgens hen een connotatieve term. Hij verwijst niet alleen naar de essentie van zijn onderwerp, maar ook nog naar iets buiten die essentie: een kind. Ik ben volgens die theorie dus niet in essentie een moeder, maar alleen in relatie tot mijn dochter. Die dan weer niet in essentie een dochter is, maar een mensje (want ook ‘vrouw’ is geen essentiële term, maar verwijst naar een man. Zou het nog zinvol zijn over 'vrouwen' te spreken als de man zou worden afgeschaft, zoals sommige bijensoorten al hebben gedaan?).
Toch denk ik niet dat de man op de fiets mij knap vond in relatie tot mijn dochter. Hij vond mij gewoon een knappe moeder. Ik kan er niet omheen: vanmorgen ben ik moeder geworden. QED.